Het lot van de maker

Tijdens mijn studie Industrieel Ontwerpen in Delft, lang geleden, leerde ik al: het zijn nooit de uitvinders zelf die er rijk van worden. Een octrooi aanvragen? Kost klauwen met geld en je moet zelf handhaven met peperdure advocaten die geen verstand hebben van techniek.

Waarom wint copycat ‘Knorr Veggie Wraps’ de FoodTopAward?

Weekblad De Groene Amsterdammer meldt in haar onderzoek naar de bronnen van CHATGPT dat Docplayer de grootste content-leverancier is. Docplayer publiceert al jarenlang alle documenten die haar scraper tegenkomt. Iedereen kan er documenten up- en downloaden. Zonder toestemming van de rechthebbenden. Zonder credits. Met privacy gevoelige informatie. Met desinformatie.

Het is logisch dat het aandeel van Docplayer zo groot is bij CHATGPT. AI kan net als iedereen kennis nemen van hetgeen openbaar toegankelijk is gepubliceerd en Docplayer is gigantisch van omvang. Krant- en tijdschriftartikelen daarentegen staan steeds vaker achter een slotje.
Het is verontrustend dat het aandeel van Docplayer zo groot is bij CHATGPT. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de informatie van Wikipedia wordt bij Docplayer niet gecontroleerd, niet bewerkt, niet geselecteerd, niet gesorteerd, niet gefilterd.

'Stop knikkers in een kauwgomballenautomaat en er komt een knikker uit als je er aan draait.'

Docplayer had nooit deze omvang bereikt als de wet gehandhaafd was. De overheid laat handhaving van onder andere de auteurswet over aan de markt. Partijen als Docplayer kunnen ongehinderd content verzamelen en publiceren.
Als je handhaving overlaat aan de markt krijg je beroepsgraaiers. Beroepsgraaiers richten zich op de makkelijke prooien, de mensen die niet juridisch onderlegd zijn, die laaggeletterd zijn, die geen geld hebben om zich bij te laten staan in een gerechtelijke procedure. Op individuele makers en kleine inbreukmakers die vaak geen idee hebben dat ze iets onrechtmatigs doen, die soms zelfs niets onrechtmatigs doen.

Doordat de overheid al jaren geen rechtsbescherming meer biedt en handhaving over laat aan de markt zijn er misstanden ontstaan:

Contentjatters
Docplayer is niet de enige partij die een verdienmodel rondom andermans content heeft gebouwd zonder de auteursrechten te respecteren. Ik heb zelf veel last van Bloglovin en ondanks dat ik ze gewezen heb op rechtenschendingen en meerdere malen gevraagd heb mijn content te verwijderen gaat het jatten door. Stringfixer idem dito, al is die inmiddels offline, niet dankzij de overheid maar aangepakt door grote 'claimbots' vermoed ik.

Stockfoto-agentschappen
Fotografen uploaden materiaal naar beeldbanken om licenties te verkopen. Beeldbanken als Alamy, Stockfood, BSR-Agency en ANP vorderen op eigen naam schadevergoedingen zonder dat duidelijk is of ze daar toestemming hebben van de fotograaf. Mijn ervaring is dat fotografen het vaak niet eens weten, laat staan dat zij een deel van de schadevergoeding krijgen. Op eigen naam is in dat geval voor eigen gewin. Soms, zoals in deze afgrijselijke zaak, is het zelfs de gemachtigde van de beeldbank die op eigen naam procedeert.

Prijsafspraken
Juristen, inclusief rechters, lijken met elkaar te hebben afgesproken om de tarievenlijst van Stichting Beeld Anoniem te hanteren. De Stichting, in 1984 gestart met ideëel motief, lijkt speciaal voor dit doel in de lucht gehouden te worden.
Meer dan 100 meldingen moet de mededingingsautoriteit hierover hebben gehad, zij doet niets.
Onbedoelde inbreukjes op kleine schaal waar de triviale stockfoto's gelijk verwijderd zijn 'kosten' hetzelfde als een nog steeds online staande cartoon waarop een eigen logo is gezet.

Machtsmonopolie Bol

Verkooppartners verkopen tweedehands boeken als zijnde nieuw onder de vaste boekenprijs. Zij benadelen daarmee de auteur en uitgever én overtreden de wet op de vaste boekenprijs. Bol promoot dit zelfs met "Je bespaart 42%".
Het Commissariaat van de Media is hiervan op de hoogte, zij doet niets.

Machtsmonopolie Amazon
Goed lopend artikel? Amazon maakt het na en gaat het zelf verkopen. Bij verkoopplatforms als Bol en Amazon gaat door hun dominante positie wel meer mis.

Machtsmonopolie BumaStemra
BumaStemra int geld namens rechthebbenden. Van dat geld worden salarissen en huur betaald, soms een ontslagvergoeding en met een bepaalde verdeelsleutel wordt het uitgekeerd aan aangeslotenen.
Makers die het oneens zijn met wat ze uitgekeerd krijgen belanden in eindeloze procedures: Het Ajaxlied, de Eftelingmuziek

De vermeend inbreukmaker is machteloos
Rechtenbeheerders dwingen forse schadevergoedingen af voor achteraf geconstateerd gebruik van stockfoto's onder dreiging van rechtszaken. Procedures zijn onbetaalbaar en de jurisprudentie is te bizar voor woorden.
Je kunt nergens aangifte doen, verwijzen naar jurisprudentie is legaal. Het antwoord luidt steevast: 'Laat het maar voor de rechter komen als het niet klopt' met nog meer belabberde jurisprudentie als gevolg.

De individuele maker is machteloos
Bij het Castorama-arrest, met de fijne uitkomst dat er eerst bewijs van auteursrecht overlegd moet worden, is eiser een natuurlijk persoon. Terwijl er talloze simpele stockfoto-zaken zijn, waarbij het auteursrecht ontbreekt, waarmee de rechter zich tot het Europese Hof had kunnen wenden. Nog kwalijker is dat hier al erkend was dat het getrouwe kopieën betrof die gedaagde, een grote bouwmarktketen, verhandelde en dat zij de originaliteit betwistte. En of iets origineel genoeg is kun je helemaal niet bewijzen, dat is aan de rechter!
Deze componist procedeert al 3 jaar omdat zijn aandeel niet erkend is.
Deze fotograaf krijgt een factuur als hij nogmaals vraagt om zijn foto's te verwijderen in AI-datasets.

Er is een batterij aan juridische ambtenaren werkzaam om de maatschappij te beschermen tegen dit soort uitwassen. Doch overal waar je aanklopt voor hulp krijg je te horen dat het niet hun bevoegdheid is, het is aan de rechter. Rechters die onschendbaar zijn en kunnen doen en laten wat ze willen. Een deel van de rechters is verweven met de commerciële handhavende macht... Trias Politica.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. Ik verdiep me alweer vijf jaar in auteursrechtschendingen. Ik ben zelf geen jurist, maar juristen gebruiken mijn bevindingen in artikelen, processtukken, scripties en proefschriften.
Moreel gezien kan ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.