25 auteursrecht-trucjes

Bijgewerkt 17 oktober 2023

Aanleiding voor deze post is de auteursrechtsmoesjesbingokaart van Charlotte Meindersma...
Een smoes is een verzinsel om iets aannemelijk te maken. Een auteursrecht-smoesje is een excuus dat je verzint om een opzettelijke inbreuk goed te praten. Zonder opzet kan een excuus wel degelijk oprecht zijn en geen smoes.
auteursrechtbingo
Auteursrecht-trucjes worden ingezet om personen, die niet voldoende weten van het auteursrecht en die zonder kwade opzet een foto geplaatst hebben, hoge bedragen af te troggelen. Regelmatig zonder dat er sprake is van een inbreuk.

De meest voorkomende misleiding is meer geld claimen als schade voor het mislopen van een licentievergoeding dan de foto kost bij legaal gebruik:

1. Niet het eigen tarief
Aansluiting zoeken bij andere tarieven dan de eigen tarieven.
Zelfs de Rijdende Rechter ging hierin mee terwijl aansluiting zoeken bij andermans tarieven alleen mag als de waarde onbekend is. Momenteel wordt vaak de tarievenlijst van Stichting Foto Anoniem opgevoerd:
Uit een claimbrief van ANP bron

2. Inbreuktarief
Voor inbreuken andere tarieven dan de reguliere tarieven rekenen.
Toen Visual Rights Group nog Permission Machine heette had ze een inbreukentarievenlijst op haar site staan:

Permission Machine ANP
Inbreuktarieven van ANP op de site van Permission Machine.

3. Valse waarde
Een ander tarief vermelden op de website voor een stockfoto dan ze bij reguliere verkoop vragen.
Broodje Ros lijkt hier slachtoffer van:

Pieter Pannevis
Het 'tarief' van Pieter Pannevis op Yummyfoods

broodje ros fotograaf claim

4. In opdracht
Voor een reeds op internet gepubliceerde foto wordt het tarief gerekend van een in opdracht gemaakte foto.

5. Het hoogste tarief
Het hoogste tarief in rekening brengen.
Tarieven zijn afhankelijk van het type gebruik en de gemaakte afspraken.
Een eerste openbaarmaking in een krant met hoge oplage kost meer dan hergebruik van een stockfoto. Zelfs 'fotojager' Visual Rights Group (voorheen Permission Machine) hanteerde bij start verschillende tarieven:

oplichters
Via Datanews maart 2014

Het met opzet inbrengen van een andere waarde dan de werkelijke waarde in een rechtszaak is oplichting. In deze zaak met Charlotte Meindersma is €24.000 geclaimd voor een paar foto's uit een reportage van €2.000.

6. Hoge proceskosten
Het dreigen met oplopende kosten voor incasso en rechtszaak als je niet betaalt. En in rechtszaken veel meer uren in rekening brengen voor een advocaat dan in werkelijkheid zijn gemaakt.
In deze eenvoudige zaak werd het absurde bedrag van € 12.000 geclaimd voor de uren. Zelfs Radar deed mee aan angstmarketing, Charlotte Meindersma mocht waarschuwen voor hoge proceskosten:


7. Boete
Doen alsof je boetes mag opleggen voor onopzettelijke inbreuken.
Volgens de wet kun je alleen voor de ontstane schade veroordeeld worden. Een punitief karakter is een principe uit het strafrecht en past niet bij zaken die civielrechtelijk worden afgehandeld. Ik snap de wens voor een afschrikwekkende werking, doch het is niet aan de fotograaf om boetes uit te delen en deze in eigen zak te steken.

contentrecht
Achterflaptekst boek #Contentrecht van Charlotte Meindersma 

punitief karakter
Uit dit vonnis waar verhoging met 50% van licentiebedrag is afgewezen.

8. Amateur
Schadevergoeding vragen voor mislopen licentievergoeding terwijl je geen professioneel fotograaf (meer) bent.

auteursrechttruc 8
Inhoudsindicatie van dit vonnis. Betrof een gepensioneerde fotograaf.

Helaas wijzen andere rechters wel opgeklopte schadevergoedingen met toeslagen toe aan amateurs.

Bron

9. Waardevermindering
Waardevermindering claimen voor een gedateerde nieuwsfoto, een publicatie met weinig views, een piepklein formaat of voor een foto die wijd en zijd verspreid is.
De prijs van een licentie is inclusief waardevermindering door afname exclusiviteit.

10. Portretfoto verkopen
Een in opdracht gemaakte portretfoto mag de fotograaf niet zonder instemming van de geportretteerde exploiteren.
Meer uitleg over portretrecht.
De fotograaf kan zonder deze instemming geen misgelopen licentievergoeding als schade claimen.

portretrecht
Uit het verweer van dit vonnis.

11. Bagatel
Er is niet of nauwelijks schade voor de fotograaf.
Piepkleine formaten waarbij de originele kenmerken van de foto niet meer zichtbaar zijn. Weinig views. Stockfoto's van een paar euro. Foto's die al wijd en zijd naamloos verspreid zijn.

Soms kun je je afvragen of er wel auteursrecht zit op een foto.
Helaas is het geen exacte wetenschap en ligt het eindoordeel hierover bij de rechter.




12. Geen kunstwerk
Een foto behoort een eigen, oorspronkelijk karakter te hebben en een persoonlijk stempel van de maker te dragen om voor het auteursrecht in aanmerking te komen.
Bij een natuurgetrouwe opname, een momentopname of iets dat zo goed mogelijk in beeld gebracht wordt kunnen deze kenmerken ontbreken. Verder kan hetgeen in beeld een grotere creatieve waarde hebben dan de manier waarop het in beeld is gebracht.

13. Niet uniek
Foto's kunnen een oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijke stempel van de maker dragen maar niet uniek zijn.
Omdat er anderen op het zelfde moment, met dezelfde lichtinval of hetzelfde object hebben gefotografeerd. Of eenzelfde compositie hebben gemaakt. Of gekozen hebben voor dezelfde belichting en uitsnijding.

Er bestaan uitzonderingen in de auteurswet waarbij het toegestaan is om zonder instemming van de fotograaf een foto te gebruiken:

14. Nieuwsfoto
Nieuwsbrengers mogen met bronvermelding actuele nieuwsfoto's overnemen.

15. Incidentele verwerking
De foto maakt onderdeel uit van een groter geheel of de foto is per toeval in het werk terechtgekomen.
De foto moet ondergeschikt zijn aan het werk. Je maakt bijvoorbeeld een foto van een markt waar een poster met foto op te zien is.

16. Parodie
Het moet duidelijk zijn dat het gaat om een parodie. Het moet verschillen van het origineel. Misvorming is toegestaan. Bronvermelding is niet vereist.
Uitleg in dit artikel.

17. Embedden
Een foto mag je insluiten vanaf de bronserver mits je aanklikbaar verwijst naar de vrijelijk op internet beschikbare bron.
Het geldt dan volgens het Svensson-arrest niet als een mededeling aan het publiek. Let op: zonder die aanklikbare verwijzing is embedden zonder toestemming niet toegestaan ook al beweren nogal wat juristen van wel.

18. Hyperlink
Een reeds vrijelijk gepubliceerde foto mag je onder citaatrecht laten doorverwijzen (hyperlinken).
Fijne jurisprudentie over een portretfoto op postzegelformaat waarmee verwezen werd naar een filmpje met de geportretteerde.

19. Citaat
Een foto mag in zijn geheel geciteerd worden.
De foto moet een serieus en niet-commercieel doel hebben, je dient de bron te vermelden, je mag de 'normale exploitatie' van de fotograaf niet hinderen. Naamsvermelding van de fotograaf hoeft alleen als die naam bij de bronfoto staat.
Meer uitleg over citaatrecht.

20. Portretfoto met toestemming
Een portretfoto die in opdracht gemaakt is en die je gekregen hebt van de geportretteerde of waarvoor je toestemming hebt van de geportretteerde mag je gebruiken 'ten behoeve' van de geportretteerde.
Meer uitleg over portretrecht.
Gemeente Stadskanaal lijkt hier slachtoffer van:
Screenshot via RTV1

Dat eiser niet de (exclusieve) rechten heeft komt vaker voor dan je denkt:

21. Rechten ontbreken
Een schadevergoeding vorderen maar de rechten niet hebben om dat te doen.
Andermans foto's worden geclaimd.
In dit vonnis staat dat ANP deze rechten niet heeft voor foto's gemaakt door freelancers.
Beeldigbeeld claimt inbreuken die gemaakt zijn voordat zij de rechten had.



22. Naamloos gepubliceerd
Het auteursrecht van een -naamloos en rechtmatig- gepubliceerde foto ligt bij de openbaarmaker als dit een rechtspersoon is.
Artikel 8: "Indien eene openbare instelling, eene vereeniging, stichting of vennootschap, een werk als van haar afkomstig openbaar maakt, zonder daarbij eenig natuurlijk persoon als maker er van te vermelden, wordt zij, tenzij bewezen wordt, dat de openbaarmaking onder de bedoelde omstandigheden onrechtmatig was, als de maker van dat werk aangemerkt."

Artikel 8 van de auteurswet. Jurisprudentie op Boek9.

Artikel 4: Als de naam ontbreekt op of in de foto [watermerk] en niet bekend is gemaakt bij openbaarmaking [onderschrift of in colofon] kan de maker zijn auteursrechten niet uitoefenen. Jurisprudentie.

23. Geen exclusieve licentie
De licentie elders gekocht of gekregen.
Foto's kunnen bij meerdere partijen zijn ondergebracht. Soms worden ze op de ene plaats gratis aangeboden en elders tegen betaling verkocht. Claimbots scannen volledig geautomatiseerd het web af en controleren niet of hun opdrachtgever de exclusieve rechten heeft.



24. Loondienst
De rechten liggen bij degene in wiens dienst iets vervaardigd is.
Een fotograaf in loondienst of een per uur betaalde fotograaf heeft de rechten niet.
Wim Walda lijkt hier slachtoffer van*:


Tot slot de ergste truc;

25. Lokfoto's
Geld claimen voor foto's die naamloos zijn verspreid, soms met opzet door de fotograaf zelf.
Degene die de foto als eerste naamloos gepubliceerd of verspreid heeft is verantwoordelijk. Het is vervolgschade. Ik leid dat af uit deze zaak. De verzender van het persbericht met de foto moest van de rechter betalen voor degenen die deze foto publiceerden.
Het staat in artikel 4.1 van de Auteurswet.
In de Belgische senaat zijn vragen gesteld over lokfoto's. Een lokfoto is gedefinieerd als: "Lokfoto's zijn foto's die met opzet door de rechthebbende of de vertegenwoordiger ervan naamloos worden gepubliceerd en aldus verschijnen op de afbeeldingzoeker van diverse zoekmachines op het Internet vanwaar ze gemakkelijk kunnen worden gedownload. Na enige tijd worden de oorspronkelijke foto's verwijderd en worden inbreukbrieven verstuurd waarin soms tot honderd keer de gebruikelijke licentievergoeding wordt gevraagd. Aangeschrevenen die de foto's te goeder trouw gebruikten voor hun eigen blog of website staan dikwijls machteloos, want ze kunnen niet meer aantonen dat het toegestaan was om de foto te gebruiken."



Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. Ik verdiep me alweer vijf jaar in auteursrechtschendingen. Ik ben zelf geen jurist, maar juristen gebruiken mijn bevindingen in artikelen, processtukken, scripties en proefschriften.
Moreel gezien kan ik benadeelden, die in dit commerciële juridische circus vaak nergens terecht kunnen, niet in de kou laten staan.
Een kop koffie als steun wordt gewaardeerd.

Aan dit artikel kunnen geen rechten ontleend worden. Ik ben geen jurist.


Ergo, ik ben autodidact op dit gebied met dank aan Hollandse Hoogte, Permission Machine en Rosmalen Nedland en vooral de rechter die ik trof. Ik vond het verbijsterend om te ontdekken dat personen wiens vakgebied dit is hieraan meewerken. Dacht ik in het begin nog dat het een incident was en dat ik pech had met de rechter..... inmiddels heb ik meer dan genoeg zaken gezien om te concluderen dat er willens en wetens massaal claims verstuurd worden die niet kloppen. Met juridisch geblabla word je net zo lang gestalkt totdat je betaalt. Afpersing die al jaren voort duurt.
Deze afpersingspraktijken zijn mogelijk omdat rechters in Nederland deze trucs niet lijken te zien. Ik zeg met opzet "lijken" omdat zij lijdelijk oordelen. Ze beslissen op basis van wat ingebracht is, ze doen geen onderzoek en mogen hun eigen kennis geen rol laten spelen. Als jij niet aangeeft dat het een citaat, parodie, toevallige verwerking of bagatel is, dan neemt de rechter dat niet mee. De rechter controleert niet of Eiser de rechten wel heeft. De rechter vraagt niet naar de reguliere tarieven, die zul je zelf moeten inbrengen. En als je de reguliere tarieven niet hebt kunnen achterhalen moet je aannemelijk maken dat ze er zijn en dat er daarom geen aansluiting gezocht mag worden bij de waarde van Stichting Foto Anoniem. Met horror-uitspraken als deze voor onopzettelijke inbreuken tot gevolg. Waarvan de jurisprudentie weer misbruikt wordt om nieuwe mensen af te persen. En die betalen zelfs als ze weten dat ze opgelicht worden omdat ze het niet tot een rechtszaak durven te laten komen met die kromspraken. De onopzettelijke inbreukmaker die niet eens altijd daadwerkelijk inbreuk maakt zou wel eens wat beter beschermd mogen worden in ons rechtssysteem. Ik vind het stuitend dat er niet ingegrepen wordt. In één klap kun je een eind maken aan deze afpersingspraktijken door alle vonnissen waarbij overduidelijk sprake is van één of meer van bovenstaande trucjes te herzien.

Het laatste stukje over het misbruik van auteursrecht heb ik mezelf beloofd. Ik heb alles gezegd wat gezegd moet worden, ik vrees dat ik in herhaling ga vallen na meer dan twintig (!) stukjes over dit onderwerp en het is vooralsnog zinloos omdat het niet wordt opgepikt door de media, politiek, justitie of rechters. Zelfs de boete krijg ik er niet mee bij elkaar gebedeld. Ik "oogst" enkel boze fotografen en geïrriteerde juristen voor wie dit een verdienmodel is. Bijval is er, behalve van gedupeerden, nauwelijks. Ook niet van degenen die weten dat er misbruik van de auteurswet wordt gemaakt, zij kijken ernaar en laten het gebeuren.

Ik vind het overigens een hartstikke leuk onderwerp om over te schrijven en ik help gedupeerden graag. Het is jammer dat ik er mijn schoorsteen niet van kan laten roken anders...
Het is frustrerend om te zien dat deze oplichters ongehinderd hun gang kunnen gaan en dat steeds meer fotografen denken dat ze boetes mogen opleggen voor elke foto die ze ooit geschoten hebben. En dan heb ik het natuurlijk niet over fotografen die achter echte inbreuken aangaan en daadwerkelijk schade lijden. Voor hen wordt het, dankzij deze oplichtingspraktijken, alleen maar lastiger om hun recht te halen.


* In augustus 2019 kende ik de details niet van deze zaak. N.a.v. deze repost nam de fotograaf, Meindert van Dijk, contact op met de redactie van Krapuul en meldde dat hij de foto in zijn eigen tijd nam en zijn ex-werkgever niet de rechten had om deze foto als persfoto naar diverse nieuwsmedia te versturen. Het is dus zijn ex-werkgever die onrechtmatig handelde! Onbegrijpelijk dat de rechter partijen veroordeelt die te goeder trouw deze persfoto overnamen. Wim Walda lijkt niet de enige die dat overkwam... Ik ga ook maar eens een 5-sterren-review plaatsen bij zijn advocaat.