Al jaren krijg ik hulpaanvragen voor onredelijke fotoclaims. Na dit artikel op Netkwesties krijg ik ineens ook steunbetuigingen: Een advocaat die mijn bevindingen beaamt en zijn diensten aanbiedt mocht ik ooit nog eens zo desperate op zoek zijn als voor de Turkse klusjesman, gedupeerden die zich verontschuldigen en uitleggen dat betalen van de onredelijke fotoclaim de voordeligste optie was.
“Voor sommigen zijn die open licenties een
spectaculair verdienmodel” klonk het bitter. Ik wist dat uiteraard al met twee
rechtszaken voor foto’s [Atlas Theater en Drents Museum] die de fotograaf zelf
met een open, commercieel te gebruiken, licentie op Wikipedia had geplaatst.
Werk met een CC-licentie mag je met een link naar de licentie gratis zonder toestemming van de maker gebruiken onder de volgende voorwaarden:
Naamsvermelding verplicht.
Alleen voor niet-commerciële doeleinden.
Alleen ongewijzigde vorm van het werk.
Afgeleide werken moeten dezelfde licentie krijgen.
Open licenties zijn geen exploitatie-overeenkomsten. Gebruik is immers gratis en je sluit geen overeenkomst met de maker.
Met een open licentie kan de maker geen schade hebben door het mislopen van een licentievergoeding. Ook niet als zijn naam ontbreekt. Iets wat ik bij de Atlas-Theater-rechtszaak ingebracht heb, doch rechters in Nederland… *tirade inslikt*.
Met een open licentie kan de maker natuurlijk wel andere schade hebben
als zijn naam ontbreekt: Misgelopen exposure in het geval van plagiaat. De kosten
die hij maakt om de schendingen op te sporen en ongedaan te maken.
Hoe goed de intenties van het overgrote deel van de mensen die materiaal met een open licentie deelt ook zijn, hoe zeer ik dat waardeer en hoe pijnlijk ik het vind om dit op te schrijven... wees alert als er foto's zonder watermerk met een CC-licentie worden aangeboden.
- Als je een foto embedt of downloadt-en-uploadt wordt de naam van de fotograaf niet automatisch weergegeven. Zonder naamsvermelding schend je de rechten van de fotograaf.
- De rechthebbende kan foto's op een later tijdstip verwijderen of de licentievorm wijzigen waardoor je niet meer kunt bewijzen dat je de foto rechtmatig gebruikt.
- De rechthebbende kan maatregelen getroffen hebben waardoor de bronfoto met CC-licentie niet terug te vinden is via Google. In wezen moet je elk gebruik van een foto documenteren zodanig dat je tot 70 jaar na overlijden van de maker nog kunt aantonen dat je een licentie hebt.
- Gebruik alleen foto's die aangeboden worden met de recentste versie van de CC-licentie. Dat is 4.0, gelanceerd op 25 november 2013. Het heeft een reden* als rechthebbenden zoveel jaar na dato nog een oudere versie gebruiken zegt Cory Doctorow; lees hier zijn uitgebreide rant over copyleft-trollen.
- Zelfs als je geen rechten geschonden hebt, redelijkerwijs niet had kunnen weten dat er rechten geschonden werden of eiser niet de auteursrechthebbende is kun je in Nederland voor het gebruik van een stockfoto van een paar euro veroordeeld worden tot het betalen van stevige bedragen. Zie mijn archief.
Veilig plaatjes gebruiken bestaat niet, ik concludeerde het al eerder.
Hoe meer ik weet hoe erger het wordt.
* Update 27 september 2022
Bij Flickr heeft een fotograaf geen keuze. Flickr ondersteunt alleen de verouderde 2.0 versie.
* Update 1 april 2023
Nieuw artikel van Cory Doctorow waarin hij onder andere uitlegt dat je met een 4.0 licentie 30 dagen de tijd krijgt, nadat je erop gewezen bent, om de attributie te corrigeren. Bij oudere versies eindigt de licentie als je niet aan de voorwaarden voldoet.
