De verrijzenis van het auteursrecht

Ik denk al een paar maanden dat ik alles heb wat in het boek over fotorecht moet komen. Doch dan is er weer een nieuwe uitspraak of ontdek ik een vergeten groente in de wet. Deze week was dat artikel 45o Aw: Van een foto die nooit is uitgegeven en waarvan de rechten zijn vervallen, daarvan krijgt degene die zo'n foto als eerste op het openbare internet zet, 25 jaar lang het auteursrecht.


Het betekent dat je een claim kunt krijgen voor een foto op je website waarvan je dacht dat je die mocht gebruiken omdat de fotograaf al 70 jaar dood is. Een fototrol kan doodleuk beweren dat ie de rechten heeft omdat ie de foto als eerste openbaar maakte. Mag je als leek gaan bewijzen dat het niet zo is....

Artikel 45o Aw
  1. Hij die een niet eerder uitgegeven werk voor de eerste maal rechtmatig openbaar maakt na het verstrijken van de duur van het auteursrecht, geniet het in artikel 1 genoemde uitsluitende recht.
  2. Het in het eerste lid genoemde recht vervalt door verloop van 25 jaren, te rekenen van de 1e januari van het jaar, volgende op dat, waarin de eerste openbaarmaking van dat werk rechtmatig heeft plaatsgehad.
  3. Het in het eerste lid en in het tweede lid bepaalde geldt tevens voor niet eerder uitgegeven werken die nooit door het auteursrecht zijn beschermd en waarvan de maker meer dan 70 jaren geleden is overleden.
De auteurswet is bedoeld om makers te beschermen. En niet om openbaarmakers als uitgevers en beeldbanken te beschermen lijkt me. Die eigenen zich al meer toe dan waar ze wettelijk gezien recht op hebben: Geven bedrijven toegang tot hun data voor Ai-trainingsdoeleinden, sluiten overeenkomsten met Big Tech voor hergebruik van de beelden en wapperen veelvuldig met de rechten van freelancers. Enfin, die riedel kennen jullie inmiddels wel.

Je vraagt je af hoe zo'n idiote regel in de wet verzeild komt. Artikel 45o bestaat sinds 1995. Vermoedelijk dankzij een lobby van de platenlabels.

Ik moest weer eens in mijn arm knijpen. Ongelooflijk. Commerciële bedrijven kunnen een vervallen auteursrecht dus weer tot leven wekken door het als eerste openbaar op internet te publiceren. Of door enkel te beweren dat ze het werk als eerste openbaar gemaakt hebben en de bewijslast, dat het niet zo is, bij de ander neer te leggen...

De laatste paragraaf van mijn boek nog maar even aanvullen met het schrappen van artikel 45o Aw.


Alles op dit blog is en blijft gratis, al kost het meer tijd en frustratie dan me lief is. In 2017 viel ik in de beerput van een pervers verdienmodel met fotorechten. Inmiddels heb ik de studie Mediarecht afgerond en schrijf ik een boek waarmee fotografen en fotogebruikers geschillen onderling moeten kunnen oplossen.