Advocatendilemma bij foto stembiljet

In Nederland is de handhaving van auteursrechten in handen van commerciële partijen en tegen deze geroutineerde juristen kun je je als leek niet verweren in de rechtszaal. Bovendien lijken rechters niet te kijken naar het verweer als je in persoon procedeert.
Een jurist inhuren kost echter meestal meer dan de claim en de gerechtelijke procedure wordt ingewikkelder en kostbaarder. Als de inbreuk vaststaat is de kans klein dat je deze kosten kunt verhalen op de tegenpartij, het komt bovenop het schadebedrag dat de rechter toewijst.

De Sinterklaas uit mijn vorige blogpost kwam hopelijk in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand. In eerste instantie gewonnen, doch de fotograaf is vanwege de advocaatkosten van €8.000 in hoger beroep gegaan. De raadsheren oordelen, ondanks dat ze slechts €1.125 van de €4.000 schadevergoeding toewijzen, dat Sinterklaas de proceskosten van beide procedures moet betalen.

Bij een nieuwe gepubliceerde zaak -de zoveelste van ANP- lijkt de foto te banaal om voor bescherming in aanmerking te komen. Gedaagde zal gedacht hebben ik zet er een goede advocaat op, kosten kan ik toch verhalen.


Uit het vonnis:

"3.2. De kantonrechter gaat voorbij aan het verweer van [gedaagde] dat aan de foto geen auteursrechtelijke bescherming toekomt omdat het een simpele, gewone foto is, waarvan er vele soortgelijke op internet te vinden zijn. ANP heeft toegelicht dat de foto het resultaat is van originele en creatieve keuzes van de maker, [A] , zoals de keuzes om:
- de woorden “Tweede Kamer der Staten-Generaal” centraal, boven te plaatsen en de tekst ervoor en erna weg te laten,
- de datum niet te tonen, maar alleen “woens”,
- de foto niet technisch recht op recht te nemen, maar schuin gedraaid op de X-, Y- en Z-as, waardoor de tekst van linksonder naar rechtsboven loopt en de focus is gelegd op het bovenste deel van de tekst, waarbij het onderste deel van de tekst nauwelijks nog leesbaar is,
- tot maximaal “9 bolletjes” van een rij te tonen op de foto.
Dit maakt naar het oordeel van de kantonrechter dat de foto een voldoende eigen en oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijke stempel van de maker draagt. De foto is niet gelijk te stellen aan een productfoto waarop een object (zonder een dergelijk karakter en stempel) zo duidelijk, natuurgetrouw en objectief mogelijk wordt getoond. De fotograaf heeft het stembiljet in dit geval op een eigen, creatieve manier in beeld gebracht."

Onbegrijpelijk dat de rechter deze foto voor bescherming in aanmerking laat komen. Ik vind het schandalig dat ANP voor dergelijke foto's sommatiebrieven laat versturen.

"3.5. Vast staat dat [A] de foto heeft gemaakt. Hij staat in de beeldbank van ANP ook vermeld als de fotograaf. Niet is gesteld of gebleken dat hij de foto heeft gemaakt terwijl hij in dienst was van ANP. Dit brengt mee dat de auteursrechten op de foto op grond van de hoofdregel van artikel 1 Auteurswet aan [A] toekomen. De in de Auteurswet genoemde uitzonderingen daarop doen zich hier niet voor. Op grond van artikel 2 Auteurswet is voor zowel de (gehele of gedeeltelijke) overdracht van auteursrechten als het verlenen van een exclusieve licentie een akte vereist."
Let op, sinds de nieuwe freelance-voorwaarden 2020 geeft de fotograaf ANP toestemming om schade te claimen voor zijn/haar foto's. Of de freelance-fotograaf daadwerkelijk wat terugziet van deze claims is niet bekend.

"3.6. Overigens heeft ANP naar het oordeel van de kantonrechter, mede gelet op het verweer van [gedaagde] , ook onvoldoende onderbouwd dat voor commercieel gebruik van de foto op een website met naamsvermelding een standaardtarief geldt van € 181,50 inclusief btw per foto per jaar, waarbij een deel van een jaar als volledig jaar in rekening wordt gebracht. Het slechts overleggen van één geanonimiseerde factuur betreffende gebruik vanaf 1 mei 2019 tot 1 mei 2020 op een website van een (voetbal)foto, waarop een BN’er staat afgebeeld, is onvoldoende om aan te kunnen nemen dat dit bedrag door ANP als standaardtarief wordt gehanteerd en door licentienemers wordt betaald. Omdat de vordering al strandt op grond van wat hiervoor is beslist, behoeft deze kwestie echter geen verdere bespreking."
Het lijkt erop dat ANP in rechtszaken geen aansluiting meer zoekt bij de tarieven van Stichting BeeldAnoniem en beweert dat €181,50/jaar hun standaardtarief is.

"3.7. ANP heeft ongelijk gekregen en zal daarom in de proceskosten worden veroordeeld. [gedaagde] vordert veroordeling van ANP in de werkelijk gemaakte proceskosten ex artikel 1019h Rv conform het indicatietarief voor een eenvoudige IE bodemzaak van maximaal € 8.000,00. [gedaagde] voert daartoe onder meer aan dat zij genoodzaakt was een ter zake deskundige advocaat in te schakelen en dat deze uitgebreid verweer heeft moeten voeren op basis van een omvangrijker feitenonderzoek. Zij stelt onder verwijzing naar de overgelegde specificatie dat de kosten van de gemachtigde in totaal € 7.367,60 exclusief btw bedragen (productie 4 [gedaagde] ). ANP voert hiertegen verweer. Volgens ANP gaat het om een zeer eenvoudige, niet bewerkelijke zaak, waarvoor het liquidatietarief geldt, is het de vraag of de genoemde werkzaamheden wel daadwerkelijk zijn verricht en betaald en zijn de opgevoerde kosten onredelijk en buitensporig hoog."
Als je uitgaat van een tarief van rond de €200/uur kom je uit op 35 uur en dat is inderdaad erg veel voor een dertien-in-dozijn-geschil over een stockfoto.

"3.8. Het gaat in deze zaak in essentie om een eenvoudige inbreukkwestie met een beperkt feitencomplex en een beperkt financieel belang. Voor zulke zeer eenvoudige, niet bewerkelijke bodemzaken schrijven de Indicatietarieven in IE-zaken voor dat de kostenvergoeding wordt berekend op basis van het liquidatietarief."
Gedaagden die overvragen worden overgeslagen zal de rechter gedacht hebben en wijst slechts €150 toe voor kosten gemachtigde. Een kwalijke zaak want hiermee zegt de rechter in feite dat je een sommatiebrief van ANP, hoe onredelijk die ook is, het beste gelijk kunt betalen.

Zonder advocaat verlies je sowieso.
Mét advocaat wordt een simpele stockfoto-zaak opgeblazen en ben je zelfs bij winst fors meer kwijt dan de claim.

Deze gedaagde zou nog in hoger beroep kunnen gaan.

Update 21 januari 2022
Voor hoger beroep geldt een drempelwaarde van €1.750, de zogenoemde appelgrens. Als het vonnis daaronder blijft, zoals hier het geval is, dan moet je kijken naar het bedrag waar de rechter over had te beslissen, proceskosten niet mee gerekend. Om het extra ingewikkeld te maken; het gedeelte van de proceskosten dat gaat over het geschil van intellectueel eigendom telt wél mee. De drempel wordt met €7.367,60 aan kosten voor een IE-advocaat ruimschoots gehaald.

NB Voor de bot van Permission Machine: De afbeelding hyperlinkt naar de bronwebsite en dat geldt als een handeling bestaande in een mededeling. Verder wordt de foto besproken, wordt er niet meer geciteerd dan nodig en staat de naam van de fotograaf vermeld waardoor dit gebruik onder citaatrecht valt.


Help je mee een eind te maken aan auteursrecht-trollen? Teken en verspreid de petitie!

Alles op dit blog is en blijft gratis ondanks dat het me inmiddels meer kost dan me lief is. Met name de artikelen over fotoclaims hakken erin, maar ja, iemand moet dat bijhouden hè... Een kleine financiële bijdrage wordt gewaardeerd.
Een onredelijke sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.