Advocatendilemma van Sinterklaas

In een gezonde rechtsstaat heb je geen advocaat nodig als er een onredelijke schadevergoeding van €4.000, voor foto's waar je zelf op staat, geëist wordt. Doch in Nederland is de handhaving van auteursrechten in handen van commerciële partijen en tegen deze geroutineerde juristen kun je je als leek niet verweren in de rechtszaal.

Argumenten tegen professionele juridische hulp:
  • Kost meer dan de claim en geen garantie dat je wint.
  • Kosten komen bovenop de toegewezen schadevergoeding.
  • Lijkt onnodig als het overduidelijk een onredelijke claim is.
  • Procedure wordt complexer en duurder. Niet zelden worden akkefietjes door de verdedigende partij opgeblazen om meer uren te kunnen schrijven.
Argumenten vóór professionele juridische hulp:
  • Rechters lijken niet te kijken naar verweer van een amateur.
  • Gevorderde bedragen zijn zo hoog dat het rendabel lijkt.
  • Het is geen inbreuk maar je hebt zelf niet voldoende juridische kennis om het te weerleggen.
  • Je komt in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand.
Rechters en advocaten die de (vermeend) inbreukmaker moeten beschermen kunnen tevens commerciële handhavers zijn waardoor gekleurde jurisprudentie is ontstaan. Bijkomend probleem is dat ANP zo'n commerciële handhaver inzet en daarom verschijnt er vermoedelijk nauwelijks iets over deze misstanden in de pers.

© Eigen foto

Fijne uitzondering is RTLnieuws:


Hoger beroep over foto's van de sinterklaasintocht in Zuidland die gebruikt waren op Marktplaats en Facebook. In eerste aanleg hadden Sinterklaas en Piet gewonnen en draaide de fotograaf op voor de zeer forse verdedigingskosten van de advocaat.


"4.11...Op grond van art. 2 Aw is voor overdracht van auteursrecht een schriftelijke akte vereist. Dat een dergelijke akte bestaat heeft [geïntimeerde] niet gesteld, laat staan aangetoond."
Bij de foto's stond de volgende vermelding: “Foto: [naam eenmanszaak] © GrootNissewaard.nl”. Uit die vermelding zou je kunnen afleiden dat de copyrights bij GrootNissewaard.nl liggen. Auteursrechten kun je overdragen met eis van naamsvermelding.

"4.34 Gelet op de gemotiveerde betwisting door [geïntimeerde] (zie r.o. 4.29 hiervoor), de hoogte van de 2015-tarieven en het feit dat die tarieven in augustus 2019, relatief kort na het gebruik van de Foto’s door [geïntimeerde] , aanzienlijk naar beneden zijn bijgesteld (naar moet worden aangenomen omdat de 2015-tarieven niet langer marktconform werden gevonden), kan niet worden aangenomen dat partijen op basis van de 2015-tarieven een vergoeding zouden zijn overeengekomen zoals door [appellant] is berekend."
Tarieven Stichting Foto Anoniem (tegenwoordig stichting BeeldAnoniem) zijn vrijwaringstarieven en zijn niet marktconform.

"4.37... Daarmee staat vast dat [appellant] aanspraak kan maken op vergoeding van de door hem geleden morele schade wegens schending van, kort gezegd, zijn recht op naamsvermelding. Dat de vergoeding daarvoor besloten ligt in de 2019-tarieven, zoals [geïntimeerde] stelt, blijkt daaruit niet en volgt evenmin uit het enkele feit dat die tarieven zijn opgesteld voor gebruik van werk waarvan de auteursrechthebbende niet achterhaald kan worden."
Tarieven Stichting Foto Anoniem zijn een all-in vrijwaringstarief inclusief ontbreken naam.

"4.39... [appellant] heeft niet voldoende toegelicht waarom hij naast schadevergoeding nog een belang zou hebben bij een verklaring voor recht dat [geïntimeerde] inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten en persoonlijkheidsrechten van [appellant] . De enkele omstandigheid dat [geïntimeerde] heeft betwist dat de Foto’s auteursrechtelijk zijn beschermd en daarop inbreuk heeft gemaakt is daartoe onvoldoende, zeker nu [geïntimeerde] na eerste sommatie van [appellant] het gebruik van de Foto’s onmiddellijk heeft gestaakt. Deze vordering wordt daarom afgewezen."
Ondanks dat de verklaring voor recht is afgewezen, de schending van 3 van de 8 foto's niet is erkend en de schadevergoeding is teruggebracht van €4.000 naar €1.125 draait geïntimeerde op voor de volledige proceskosten. Zijn eigen advocaatkosten komen daar nog eens bovenop.

Deze rechters zeggen in feite dat je beter gelijk de opgeklopte schadevergoeding kunt betalen en geven commerciële handhavers een vrijbrief.
Voor advocaten aan beide zijden is het uurtjefactuurtje. Zij lopen geen enkel risico voor hetgeen zij inbrengen:

"4.28...Volgens [appellant] hanteerde hij op het moment dat [geïntimeerde] de Foto’s heeft gebruikt de tarieven van de Stichting Foto Anoniem 2015 (hierna: de 2015-tarieven) en waren die tarieven destijds marktconform."
Dit zijn twee leugens. Alle advocaten en rechters weten dat.

"4.29... Volgens [geïntimeerde] is het realistischer om aansluiting te zoeken bij de tarieven van Stichting Foto Anoniem 2019 (hierna: de 2019-tarieven)."
Alle advocaten en rechters weten dat het realistischer is om te kijken naar wat er daadwerkelijk is betaald (door GrootNissewaard.nl) voor de foto's.

"4.40...[geïntimeerde] heeft bezwaar gemaakt tegen de door de advocaat van [appellant] in rekening gebrachte kantoorkosten ter hoogte van 5%. Dat bezwaar wordt afgewezen. Kantoorkosten plegen door een advocaat ofwel apart in rekening te worden gebracht, veelal als een percentage rond de 5% van het gedeclareerde tarief, dan wel als onderdeel van het uurtarief. Gelet op het door de advocaat van [geïntimeerde] gehanteerde uurtarief variërend van €275,- tot €285,- is het in rekening brengen van 5% kantoorkosten, naast een door de advocaat van [appellant] gehanteerd uurtarief variërend van €200,- tot €220,- (dat inclusief 5% kantoorkosten zou neerkomen op €210,- tot €231,-) geenszins onredelijk te noemen. Voor het overige zijn de door [appellant] gespecificeerde proceskosten niet bestreden en blijven deze beneden de hier toepasselijke Indicatietarieven voor een eenvoudige bodemzaak."
Een advocaat zal natuurlijk nooit het lagere tarief en aantal uren van de tegenpartij betwisten.

"4.41...In aanmerking genomen dat de door [geïntimeerde] gespecificeerde advocaatkosten bijna het dubbele bedragen en voorts dat de vele onnodige en kansloze verweren van [geïntimeerde] de zaak onnodig gecompliceerd hebben gemaakt en daarmee de advocaatkosten in aanzienlijke mate hebben opgedreven, acht het hof de door [appellant] opgegeven advocaatkosten niet onredelijk of onevenredig."
Kortom, een juristenfeestje gefaciliteerd door het hof. Voor mij de zoveelste bevestiging dat er geen rechtsbescherming is voor (vermeende) inbreukmakers.

Zonder advocaat had Sinterklaas de zaak in eerste aanleg verloren, was er geen hoger beroep ingesteld en zou de schade voor Sinterklaas fors lager zijn geweest.
Tegenpartij heeft niet volledig gelijk gekregen dus Sinterklaas zou nog in cassatie kunnen gaan vanwege de volledige proceskostenveroordeling.


Update 14 januari 2022
Daaruit blijkt dat het een onbedoelde inbreuk op kleine schaal is waarbij de foto's bovendien niet te onderscheiden waren van andere toegestuurde foto's. En ik zie dat gemachtigde van eiser een beruchte, in fotoclaims gespecialiseerde, advocate is: mr. K.M. van Boven.

"3.6. [gedaagde] betoogt dat hij niet wist dat hij de foto niet openbaar mocht maken omdat hij diverse aanwezigen bij het evenement expliciet heeft verzocht foto’s van hem en zijn vader als Sint en Piet toe te sturen, zodat zij deze konden gebruiken om hun activiteiten via websites onder de aandacht te brengen. [eiser] heeft hier tegenin gebracht dat op [gedaagde] een onderzoeksplicht rust.

3.7. [gedaagde] is iemand die niet thuis is in de wereld van de auteursrechten. Hij heeft niet zelf een foto van internet “geplukt” en deze openbaar gemaakt. Hij heeft aan aanwezigen bij het evenement verzocht hem foto’s toe te sturen. Het is niet onlogisch dat [gedaagde] erop vertrouwde dat de mensen die de foto’s toestuurden daarmee toestemming gaven voor het opnieuw openbaar maken van de betreffende foto’s, omdat hij de foto’s expliciet voor dat doel had opgevraagd. Daarmee heeft [gedaagde] voldaan aan de op hem rustende zorgplicht, aan welke zorgplicht in geval van een niet-professionele partij als [gedaagde] niet al te hoge eisen mogen worden gesteld. De kantonrechter merkt op dat de door [gedaagde] in het geding gebrachte foto’s gemaakt door andere aanwezigen – niet zijnde professionele fotografen – qua persoonlijk karakter of oorspronkelijkheid niet te onderscheiden zijn van de foto’s waarvan [eiser] stelt dat het zijn foto’s zijn. Daaruit hoefde [gedaagde] dus ook niet af te leiden dat nader onderzoek naar makerschap van de foto’s noodzakelijk was.

3.8. Bovendien heeft [gedaagde] direct na ontvangst van het bericht van [eiser] actie ondernomen en de foto’s verwijderd. Zodra hij derhalve op de hoogte was van het (wellicht) ontbreken van toestemming voor openbaarmaking heeft hij hier direct naar gehandeld. De slotsom is dat het eventuele onrechtmatig handelen niet aan [gedaagde] kan worden toegerekend."

Onbegrijpelijk dat de rechters in hoger beroep opschrijven dat "de vele onnodige en kansloze verweren van [geïntimeerde] de zaak onnodig gecompliceerd hebben gemaakt" waardoor de kosten hun inziens zijn opgedreven.
Kansloos was het verweer zeer zeker niet, anders had Sinterklaas niet gewonnen in eerste aanleg. Een claim weerleggen kost aanzienlijk meer tijd dan hem opleggen. Zeker als dat laatste gebeurt door 
een advocaat die veelvuldig procedeert over gelijke kwesties. Er is een arbeidsintensieve hoorzitting geweest. Tot slot is het bedrag van de advocaat inclusief btw omdat Sinterklaas dit als particulier niet kan verrekenen als voorbelasting.


Help je mee een eind te maken aan auteursrecht-trollen? Teken en verspreid de petitie!

Mijn eindeloze reeks artikelen over fotoclaims met een kleine bijdrage sponsoren? Klik hier.
Een onredelijke sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.