Ik had al eens een top tien met kromspraken gemaakt. Toen ik dat schreef was ik in de veronderstelling dat het incidenten waren: De rechtbanken zijn overbelast, rechters borduren voort op jurisprudentie en gehaaide juristen maken daar misbruik van. Ik ging ervan uit dat zo'n kromspraak in hoger beroep, waar drie rechters (raadsheren heten ze daar) de zaak opnieuw beoordelen, wordt rechtgetrokken.
Het tegendeel blijkt waar. Allereerst is hoger beroep voor de (vermeend) inbreukmaker vrijwel onmogelijk omdat een advocaat verplicht is. Auteursrecht valt niet onder de rechtsbijstandverzekering en alleen al het doorlezen van de stukken is onbetaalbaar. Bovendien lijken advocaten niet bereid hoge schadevergoedingen en proceskostenveroordelingen te betwisten als de inbreuk vast staat.
Het tegendeel blijkt waar. Allereerst is hoger beroep voor de (vermeend) inbreukmaker vrijwel onmogelijk omdat een advocaat verplicht is. Auteursrecht valt niet onder de rechtsbijstandverzekering en alleen al het doorlezen van de stukken is onbetaalbaar. Bovendien lijken advocaten niet bereid hoge schadevergoedingen en proceskostenveroordelingen te betwisten als de inbreuk vast staat.
Na vijf rechtszaken realiseerde ik me dat kantonrechters en raadsheren kunnen doen en laten wat ze willen. Ze zijn onschendbaar en niemand die ze bekritiseert*. Als je naar de jurisprudentie kijkt is het maar goed dat veel zaken de appelgrens van €1.750,- niet halen!
Tien foute foto-arresten in willekeurige volgorde:
1. Pyrrusoverwinning voor Erfgoed Leiden ECLI:NL:RBDHA:2018:3768 (eerste aanleg, hoger beroep is niet gepubliceerd)
Het Hof beschouwde de foto's wél als naamloos gepubliceerd. Bij het deel van de foto's waar een uitgever was vermeld deed Erfgoed Leiden een beroep op artikel 8 Aw; rechten gaan over op de openbaarmaker als dat een rechtspersoon is. Het Hof wijst dat af omdat ze vindt dat er sprake moet zijn van een opdrachtrelatie én dat de rechtspersoon de rechten moet opeisen. Hoe je dat kunt achterhalen als de rechtspersoon niet meer bestaat vertelt het Hof niet.
Het Hof zwijgt over artikel 9 Aw: Bij drukwerk kunnen de rechten van anonieme werken uitgeoefend worden via de uitgever. Mij lijkt dat als de uitgever niet meer bestaat dat de rechten niet meer uitgeoefend kunnen worden.
Het Hof wijst een schadevergoeding toe voor de foto's waarbij een uitgever staat vermeld, een totaalbedrag van €60 (!). Partijen dragen hun eigen kosten voor beide procedures. De oorspronkelijke vordering bedroeg €2.812,50. Erfgoed Leiden zal een veelvoud daarvan aan kosten gemaakt hebben voor haar gemachtigde en had dus beter gelijk kunnen betalen. En ook beter niet in hoger beroep kunnen gaan.
2. Alsof het een zwaar misdrijf is ECLI:NL:GHSHE:2019:2115
Gedaagde heeft de zaak in eerste aanleg gewonnen door te stellen dat de foto's niet op de website gestaan hebben. Gedaagde heeft zeer forse proceskosten, €10.802,- vergoed gekregen waarop de fotograaf in hoger beroep is gegaan met 7 jaar later (!) dit arrest.
In hoger beroep was er een uitgebreide behandeling compleet met getuigenverhoor als ware het een zwaar misdrijf en concludeert het Hof dat de foto's er wél gestaan hebben. Ondanks dat eiser niet de rechten heeft van de eveneens geclaimde teksten draait gedaagde op voor álle proceskosten. Gedaagde moet €26.504,78 betalen, nakosten, rente en de eigen advocaatkosten niet meegerekend. In cassatie kwam daar nog eens €7.907,34 bovenop.
3. Alsnog een volledige proceskostenveroordeling ECLI:NL:GHARL:2021:3295
Een Stichting moet in eerste aanleg een schadevergoeding van €2.835,70 betalen 4 geclaimde stockfoto's waarvan ze niet meer kon aantonen hoe ze eraan gekomen was. De fotograaf gaat in hoger beroep omdat de proceskosten gereduceerd zijn tot liquidatietarief. De Stichting is niet verschenen in hoger beroep.
Het Hof laat de schadevergoeding ongewijzigd en wijst, ondanks dat voor 1 van de 4 foto's de persoonlijkheidsrechten niet bleken geschonden, een volledige proceskostenveroordeling toe op basis van artikel 1019h Rv. Kosten van het hoger beroep komen daar nog eens bovenop.
De Stichting is naast de eigen kosten voor de verdediging in eerste aanleg meer dan €10.000 kwijt.
4. Advocaat verdediging wordt op de vingers getikt ECLI:NL:GHDHA:2021:2410
Sinterklaas wint de zaak in eerste aanleg omdat de foto's waren toegezonden en niet te onderscheiden waren van andere toegezonden foto's. Hij krijgt €8.000 advocaatkosten vergoed waarop de fotograaf in hoger beroep gaat.
In hoger beroep wordt het vonnis van de kantonrechter vernietigd, wordt een kwart van de gevorderde schadevergoeding toegekend en draait Sinterklaas op voor alle proceskosten, onder meer omdat "de vele onnodige en kansloze verweren van [geïntimeerde] de zaak onnodig gecompliceerd hebben gemaakt". Opmerkelijk is de twist over de misgelopen licentievergoeding. Die gaat niet over het tarief dat de fotograaf normaalgesproken ontvangen zou hebben maar over het jaartal, 2015 of 2019, van de vrijwaringstarieven van Stichting Foto Anoniem.
In hoger beroep wordt het vonnis van de kantonrechter vernietigd, wordt een kwart van de gevorderde schadevergoeding toegekend en draait Sinterklaas op voor alle proceskosten, onder meer omdat "de vele onnodige en kansloze verweren van [geïntimeerde] de zaak onnodig gecompliceerd hebben gemaakt". Opmerkelijk is de twist over de misgelopen licentievergoeding. Die gaat niet over het tarief dat de fotograaf normaalgesproken ontvangen zou hebben maar over het jaartal, 2015 of 2019, van de vrijwaringstarieven van Stichting Foto Anoniem.
Schade Sinterklaas minimaal €18.000, zijn kosten gemachtigde voor hoger beroep komen daar nog bij.
5. Schadevergoeding gebaseerd op tarievenlijst Stichting Foto Anoniem houdt stand ECLI:NL:GHDHA:2018:1773
Een model dacht dat ze foto's waarvoor ze geposeerd had mocht gebruiken. Pogingen om te schikken zijn mislukt en de kantonrechter oordeelt dat haar partner €2.732 aan misgelopen licentievergoedingen moet betalen -gebaseerd op de vrijwaringstarieven van Stichting Foto Anoniem- plus de volledige proceskosten.
In hoger beroep blijft het vonnis in stand: "[appellant 1] heeft onvoldoende gemotiveerd bestreden dat het redelijk en gebruikelijk is om als professioneel fotograaf tarieven te hanteren die aansluiten bij de tarieven van Stichting Foto Anoniem." En komt er €5.442,67 aan kosten gemachtigde tegenpartij bij.
In totaal moet er €12.500 betaald worden aan de fotograaf. Daarnaast draait gedaagde op voor de eigen proceskosten van beide procedures.
In totaal moet er €12.500 betaald worden aan de fotograaf. Daarnaast draait gedaagde op voor de eigen proceskosten van beide procedures.
6. Alsnog opslag van 100% toegewezen ECLI:NL:GHAMS:2021:460
Fotografe had hoger beroep ingesteld omdat opslag van 100% en de schadeclaim voor laster waren afgewezen en er te weinig proceskosten waren vergoed.
Gedaagde heeft niet gereageerd in hoger beroep vanwege de kosten van de verplichte advocaat.
Gedaagde heeft niet gereageerd in hoger beroep vanwege de kosten van de verplichte advocaat.
Ondanks dat het daadwerkelijke licentietarief van €4,50 bekend was en gedaagde de kantonrechter daar voor herstelvonnis nogmaals op gewezen heeft, neemt het Hof het eerder toegekende tarief van €250 over. Ze doet er zelfs nog een opslag van 100% bovenop. De kantonrechter had die opslag afgewezen omdat naamsvermelding niet ontbrak terwijl de fotografe dat wél beweerde.
7. Beide partijen verliezen geld ECLI:NL:GHARL:2021:9630
Fotografe en grafisch vormgeefster hebben samen gereisd en vrijwilligerswerk gedaan. Later is de verstandhouding bekoeld. Grafisch vormgeefster heeft foto's van de gezamenlijke reizen gepubliceerd. In eerste aanleg is voor recht verklaard dat de grafisch vormgeefster rechten heeft geschonden doch dat de fotografe geen financiële schade heeft. Partijen dragen hun eigen proceskosten.
In hoger beroep wordt ongeveer een kwart van de gevorderde schade toegekend en draait de vormgeefster op voor de proceskosten van beide zaken. Omdat de proceskosten gereduceerd worden tot liquidatietarief lijdt de fotografe ondanks de toegekende schadevergoeding verlies.
In hoger beroep wordt ongeveer een kwart van de gevorderde schade toegekend en draait de vormgeefster op voor de proceskosten van beide zaken. Omdat de proceskosten gereduceerd worden tot liquidatietarief lijdt de fotografe ondanks de toegekende schadevergoeding verlies.
8. Een bagatel dat gelijk geseponeerd had moeten worden ECLI:NL:GHAMS:2020:1193
De kantonrechter heeft €426 schadevergoeding toegewezen plus griffie voor het ontbreken van de naam van een amateurfotograaf wier foto met toestemming was gebruikt in een lokaal krantje. Gedaagde had voorafgaand aan de procedure €60 en rectificatie aangeboden. Partijen dragen hun eigen kosten gemachtigde; €12.920,51 eiser en €5.801,96 gedaagde.
De fotografe gaat in hoger beroep omdat ze fors heeft toegelegd op haar kosten gemachtigde.
De fotografe gaat in hoger beroep omdat ze fors heeft toegelegd op haar kosten gemachtigde.
Het vonnis blijft in stand en omdat geïntimeerde een beroep deed op niet ontvankelijkheid vanwege de appelgrens krijgt ze haar kosten voor hoger beroep niet vergoed.
Schade geïntimeerde voor een bagatel bedraagt €750,- plus de eigen kosten gemachtigde voor 2 procedures.
9. Een overschatte waarde van €1.750 die stand houdt ECLI:NL:GHAMS:2019:3746
Een reisorganisatie kan niet aantonen hoe ze aan een luchtfoto van een landgoed is gekomen. De rechter in eerste aanleg heeft de schade voor de fotograaf wegens het mislopen van inkomsten geschat op €1.750,- (nog geen tiende deel van de oorspronkelijke vordering) en bepaald dat ieder haar eigen proceskosten draagt.
In hoger beroep wordt nogmaals het auteursrecht op de foto betwist. Beide partijen hebben een grief over de toegewezen schade: Inbreukmaker stelt dat de fotograaf hooguit een paar tientjes is misgelopen, de fotograaf vordert wederom een bedrag van €20.746,77.
In hoger beroep wordt nogmaals het auteursrecht op de foto betwist. Beide partijen hebben een grief over de toegewezen schade: Inbreukmaker stelt dat de fotograaf hooguit een paar tientjes is misgelopen, de fotograaf vordert wederom een bedrag van €20.746,77.
Het Hof acht het door de kantonrechter geschatte bedrag redelijk. De reisorganisatie moet €8.000 advocaatkosten aan de fotograaf betalen omdat haar grieven niet slagen. Fotograaf moet €4.000 advocaatkosten aan de reisorganisatie betalen omdat zijn tegengrieven niet slagen.
Totale schade voor de reisorganisatie: €1.750 (schade fotograaf) + €4.000 (saldo proceskosten te betalen aan fotograaf) + €726 (griffie) + kosten advocaat voor 2 procedures (ik schat €15.000) = €21.476. De reisorganisatie was voordeliger uit geweest als ze bij aanvang gelijk de vordering van €20.746,77 had betaald. Fotografen mogen klaarblijkelijk ongestraft claimen wat ze willen.
10. Toch geen stilzwijgende verlenging ECLI:NL:GHARL:2019:7104
Een fotografe heeft via een advocaat gevraagd haar foto's te verwijderen omdat de zakelijke samenwerking was beëindigd en een schade gevorderd van €249.550,15. Toen dat niet werd betaald heeft ze beslag laten leggen en gedagvaard. De rechter in eerste aanleg heeft de vordering afgewezen omdat gedaagde er in deze situatie vanuit mocht gaan dat ze een stilzwijgende licentie tot het gebruik van de foto’s had.
In hoger beroep wordt geoordeeld dat de licentie stopte op het moment dat de fotografe vroeg de foto's te verwijderen. Gedaagde moet de foto's verwijderen op straffe van dwangsommen en de schade vergoeden voor de periode dat de inbreuk voortgeduurd heeft. Het Hof schat deze schade op €1.500, nog geen 1% van het oorspronkelijke bedrag waarvoor beslag is gelegd, en oordeelt dat ieder haar eigen proceskosten draagt. Mij lijkt dat gedaagde de 99% in het gelijk gestelde partij is die haar proceskosten vergoed zou moeten krijgen.
* Aanleiding voor mij om mijn kanttekeningen bij uitspraken die ik lees vast te leggen in de (inmiddels alweer opgeheven) nieuwsbrief Revue.
Update: Nog meer arresten, die voor gedaagden slechter uitpakten, die ik later tegenkwam en in mijn archief 'jurisprudentie over stockfoto's' staan:
- Vogelfoto's van gepensioneerd amateurfotograaf. Eerst was schade niet goed onderbouwd en droeg ieder zijn eigen proceskosten. In hoger beroep schade wél toegewezen en veroordeeld tot de proceskosten.
- Foto model met toestemming gebruikt. Alsnog inbreuk persoonlijkheidsrechten toegekend en maar liefst €11.461,72 advocaatkosten voor het hoger beroep.
- Foto Masterfile van €7,- per jaar. Eerst was schade afgewezen en kreeg gedaagde haar proceskosten vergoed. In hoger beroep wordt 2% van de vordering toegewezen en draagt ieder haar eigen proceskosten.
- Appelgrens niet gehaald. Het Hof toetst pas na een voor gedaagde kostbare hoorzitting of de appelgrens wordt gehaald.
- BSR Agency mag toch uit eigen naam schadevergoeding vorderen. De kantonrechter vond van niet. Het Hof accepteert echter ongedateerde (achteraf opgemaakte?) verklaringen. Het is te hopen dat DPG Media nog in cassatie gaat.
Alles op dit blog is en blijft gratis ondanks dat het me inmiddels meer kost dan me lief is. Met name de artikelen over fotoclaims hakken erin, maar ja, iemand moet dat bijhouden hè... Een kleine financiële bijdrage wordt gewaardeerd.
Een onredelijke sommatiebrief gekregen en juridische hulp nodig? Klik hier.